Rójka

Pszczoły mają w genach zapisany pęd do rójki, dlatego że w warunkach naturalnych, czyli wśród pszczół żyjących dziko, rójka jest jedynym sposobem na przetrwanie gatunku. W pasiece są inne możliwości zwiększania ilości rodzin pszczelich, np. przez odkłady, ale pędu rodziny pszczelej do rojenia się nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować. Możemy natomiast ograniczyć prawdopodobieństwo powstawania rójki eliminując, bądź ograniczając pewne że tak powiem składowe, które mają wpływ bezpośredni, bądź pośredni na wejście rodziny pszczelej w nastrój rojowy.

Pierwszą rzeczą jak już wspomniałem jest dziedziczna skłonność pszczół do rojenia się. To co pszczelarz może zrobić w tym względzie ogranicza się do wymiany matek w rodzinach skłonnych do rójki na matki pozyskane z rodzin mniej skłonnych do rójki. Należy też pamiętać że nie bez znaczenia jest tu taż rola trutni. Pszczelarz powinien starać się ograniczyć ilość trutni w rodzinach skłonnych do rójki, na rzecz ilości trutni z rodzin mniej podatnych na rojenie, co zwiększy prawdopodobieństwo pozyskania tych bardziej przydatnych cech genetycznych z punktu widzenia pszczelarza i jego pasieki.

Drugą ważną rzeczą powodującą wchodzenie rodziny pszczelej w nastrój rojowy jest nadprodukcja mleczka pszczelego. Aby uniknąć nadprodukcji mleczka pszczelego, należy przede wszystkim regularnie wymieniać matki, na czas poszerzać gniazda dobrze odbudowanymi plastrami, a kiedy pszczoły zaczną wypacać wosk, poszerzać węzą i robić to w odpowiednim czasie by matka miała gdzie czerwić. Nie możemy dopuścić do sytuacji kiedy pszczoły karmicielki staną się bezrobotne. Możemy też zabierać ramki z krytym czerwiem z rodzin bardzo silnych i wstawiać je rodziną słabym, a na ich miejsce wstawiać węzę lub ramki z czerwiem odkrytym, dając tym sposobem zatrudnienie karmicielką i woszczarką. Jeżeli nie damy zatrudnienia tym pszczołą, to będą się one gromadzić jako pszczoły rojowe. Bardzo dobrym sygnalizatorem wchodzenia rodziny pszczelej w nastrój rojowy jest ramka pracy. Co to jest ramka pracy? Otóż ramka pracy jest to ramka bez węzy, która powinna być wstawiana z chwilą kiedy pszczoły rozpoczynają pobielanie plastrów, a wstawia się ją jako ostatnią lub przed ostatnią. Po wstawieniu ramki pracy, należy co około pięć dni sprawdzać stan tej ramki, a w razie potrzeby wyłamywać języki woszczyny, by móc cały czas kontrolować rodzinę czy nie wchodzi w nastrój rojowy. Sygnałem, że rodzina weszła w nastrój rojowy, będzie zaczerwienie czerwiem trutowym ramki pracy i budowa miseczek matecznikowych. Jeżeli natomiast języki woszczyny zalewane są miodem na pewno nie ma mowy o nastroju rojowym.

Trzecim już czynnikiem mogącym powodować nastrój rojowy jest nadmiar dwutlenku węgla w ulu spowodowany ciasnotą i przegrzaniem. Co do ciasnoty, to tak jak wcześniej wspomniałem, że trzeba w odpowiednim czasie poszerzać gniazda. Natomiast jeśli chodzi o temperaturę w ulu, to nie należy ustawiać ich w pełnym słońcu, a już na pewno nie należy kierować wylotów w kierunku południowym, gdzie latem narażone są na silne działanie promieni słonecznych. Pomocne przy wietrzeniu gniazda będą zabiegi takie jak poszerzenie całkowite wylotów, a nawet uchylanie dennic, jak i również podczas dodawania ramek z węzą umieszczanie ich w środku gniazda, co spowoduje ściągnięcie pszczół do budowy ze skrajnych ramek, a tym samym przewietrzenie ich przez odblokowanie uliczek.

Czwartym czynnikiem może być niedobór substancji matecznej. Niedobór taki występuje w dużych rodzinach przy starych matkach, które nie są w stanie obdarzyć tą substancją wszystkich pszczół. Dlatego ważna jest wymiana matek o której też już wspominałem.

Ostatnim bardzo ważnym czynnikiem jest wpływ pożytku w jaki zasobna jest okolica. Na terenie bogatym w pożytki pszczoły automatycznie likwidują czynniki wpływające na nastrój rojowy, poprzez to że większość pszczół zostaje skierowana do pracy w polu jako pszczoły lotne, a więc po pierwsze pszczoły mają zajęcie, po drugie opuszczają ul co wpływa korzystnie na jego wentylacje, po trzecie można rozbudować magazyn miodowy co daje pracę woszczarką i pszczołom magazynującym miód. Zadaniem pszczelarza jest przewożenie pasieki na terany bogate w pożytki, czyli stosowanie gospodarki pasiecznej wędrownej. Przyczynia to się do zwiększenia zbiorów miodu i zmniejszenia ilości prac przy zapobieganiu rójce.