Pszczoła od jajeczka do dorosłej postaci

      Jak już wcześniej pisałem, matka składając jajeczko wsuwa odwłok do komórki plastra i przykleja je po środku dna tej że komórki . Jajeczko to jest koloru białego, ale jest tak małe że trudno jest je dostrzec gołym okiem, trzeba się dobrze przyjrzeć, nie stanowi to problemu dla doświadczonego pszczelarza ponieważ wie czego szukać. Wymiary takiego jajeczka to około 1,5 mm długości i zaledwie 0,4 do 0,5 mm grubości. Od postaci jajeczka do wyklucia się z niego larwy mijają trzy doby, i to nie zależnie czy ma się wykluć robotnica, truteń, czy też matka. Wykluta larwa leży sobie zwinięta na dnie komórki i wtedy do akcji przystępują pszczoły karmicielki, które zaczynają podawać tej larwie do jedzenia mleczko pszczele. Mleczkiem pszczelim są karmione wszystkie postacie pszczoły, ale po trzech dniach larwy robotnicy i larwy trutnia zaczynają być karmione, mieszaniną rozwodnionego miodu i pyłku. Okres w którym larwa rośnie i cztery razy zrzuca skórę trwa u robotnicy sześć dni, a u trutnia siedem dni. Po tym czasie larwa dorasta do takich rozmiarów, że wypełnia swoim ciałem prawie całą komórkę. W dziewiątym dniu w przypadku robotnicy i w dziesiątym dniu w przypadku trutnia, pszczoły zasklepiają komórkę porowatym woskiem, z tym że komórka z larwą robotnicy jest zasklepiana płaskim wieczkiem, a komórka z larwą trutnia wieczkiem wypukłym.

Rola Matki w Ulu

Matka pszczela w rodzinie pszczelej ma za zadanie dbać o rozród pszczół, o utrzymanie optymalnej ilości pszczół w gnieździe. Dojrzałość płciową osiąga w piątym, lub szóstym dniu od wygryzienia się z komórki matecznej i wylatuje z ula. Pierwszy wylot z ula jest to lot orientacyjny w celu zapoznania się z okolicą, a dopiero potem wylatuje na swój lot godowy. Lot godowy jest lotem w celu odbycia kopulacji z trutniami, która to kopulacja odbywa się zawsze w powietrzu i z kilkoma lub kilkunastoma trutniami. Młoda matka, jak i trutnie odbywają loty godowe tylko podczas ładnej słonecznej pogody, dlatego jeśli po wygryzieniu się matki przez trzy do czterech tygodni nie nastąpi okres ładnej pogody, to matka traci zdolność zapłodnienia. Młoda matka pszczela podczas lotu godowego odlatuje od ula na dość dużą odległość, a powody są przynajmniej dwa. Pierwszym jest to że gdy trutnie podążają za nią to tak daleko dolatują tylko te najsilniejsze z najbardziej rozwiniętymi narządami lotu, węchu i wzroku, co daje gwarancję dobrego materiału genetycznego. Drugim powodem jest to

Organizacja Pracy w Ulu

Rodzina pszczela swój byt zawdzięcza pracy robotnic, ponieważ to one wykonują wszystkie czynności niezbędne do egzystencji i rozwoju rodziny pszczelej. Pszczoły robotnice wykonują poszczególne zadania które są przydzielane jakby z racji wieku pszczoły i jej fizjologicznej dojrzałości. Ujmując to bardzo ogólnie wygląda to tak że młode pszczoły pracują w ulu a starsze na zewnątrz. Okresy w jakich pszczoły pracują w ulu, a w jakich poza nim będą różne w różnych porach roku, oraz różne z uwagi na ilość nektaru jaki trzeba zebrać w danym czasie.

Zadania pszczół w ulu (gnieździe)

Młoda pszczoła robotnica, która dopiero wygryzła się z komórki plastra, przesiaduje na nim by nabrać sił. W tym czasie jest ona karmiona przez starsze pszczoły pracujące w ulu. Gdy już nabierze sił, jej pierwszym zadaniem jest czyszczenie plastra i polerowanie ścianek komórek. Kolejnym zadaniem młodej robotnicy jest karmienie starszych larw mieszaniną miodu i pyłku, a przy okazji sama dużo spożywa tego specyfiku co wpływa na szybki rozwój jej gruczołów gardzielowych i woskowych. Rozwój gruczołów gardzielowych powoduje to że około piątego dnia życia pszczoła zaczyna wytwarzać mleczko pszczele, którym karmi młode larwy i matkę.

Rodzina Pszczela - Matka

Matka pszczela, jest to największa pszczoła z tych trzech postaci. Rozmiary matki to, długość ciała to jakieś 25 mm, a ciężar to około 280 miligramów. Matka pszczela charakteryzuje się wydłużonym odwłokiem, który jest ostro zakończony, a do tego krótkie skrzydła nie pasujące do całości. Pszczoły w ulu opiekują się matką która nie musi nic robić, dlatego przeciętnie matka pszczela żyje od 3 do 5 lat. W związku z tym że matka nie wykonuje żadnych prac na polu jak i też w ulu, pozbawiona jest niektórych narządów, np. koszyczków na nogach, gruczołów woskowych a inne są słabiej rozwinięte. Narządy gębowe nie pozwalają na samodzielne pobieranie pokarmu z kwiatów, zaś żądło służy jedynie do walki z innymi matkami. Matka ma za to bardzo rozwinięte jajniki, które znajdują się w odwłoku, w tych jajnikach w okresie silnego czerwienia może znajdować się jednocześnie nawet 3,5 tysiąca jaj. Jajeczka te nie są oczywiście zapłodnione, więc dlatego pszczoła matka posiada zbiorniczek nasienny w którym przechowuje żywe plemniki zebrane podczas kopulacji z trutniami w trakcie lotu godowego. Jajeczko przesuwające się w przewodzie jajowodowym w momencie gdy znajduje się pod zbiorniczkiem nasiennym zostaje skropione kropelką nasienia i jednocześnie zapłodnione. Jajeczko nie skropione to materiał na trutnia. Matka pszczela dzięki swojemu długiemu odwłokowi przykleja jajeczko na dnie komórki w plastrze, i na tym polega prawidłowe czerwienie, a dalszą opiekę nad czerwiem przejmują młode robotnice. Matka ma też bardzo silnie rozwinięte gruczoły żuwaczkowe, które u młodej matki wydzielają substancje wabiącą trutnie podczas lotu godowego. Te same gruczoły zmieniają później skład tej wydzieliny i wydzielają substancje działającą na robotnice w ulu, które w zależności od potrzeby wprowadzane są w nastrój roboczy lub w nastrój rojowy.  

Robotnica cd.

Teraz należało by wspomnieć o przewodzie pokarmowym pszczoły. Nie będę opisywał dokładnie całego przewodu pokarmowego, ale pokrótce muszę by dojść do wola, który ma ogromne znaczenie dla pracy pszczoły. Wracając do budowy przewodu pokarmowego pszczoły to wygląda to tak: najpierw gardziel,która znajduje się za otworem gębowym; następnie przełyk; wole; przedżołądek; jelito środkowe; jelito cienkie; jelito proste; gruczoły ślinowe; gruczoły żuwaczkowe; cewki Melpighiego. Wspomniałem o ogromnym znaczeniu wola, otóż jest to rodzaj elastycznego worka w którym pszczoła przenosi surowiec do wytwarzania miodu i wodę. Ilość nektaru jaki przenoszony jest w wolu to około 30 miligramów, ale z reguły jest to 20 miligramów. Wole opróżniane jest poprzez skurcze ścianek, a przed zanieczyszczeniem nektaru zawartością jelita chroni przedżołądek, który może się otwierać ale też może się szczelnie zamknąć. Budowa przedżołądka pozwala również na wychwycenie z nektaru ziaren pyłku które są dalej przepuszczane i trawione. Co do gruczołów to produkują one wydzielinę która wchodzi w skład mleczka pszczelego wytwarzanego przez młode pszczoły. Może wspomnę jeszcze o cewkach Melpighiego, otóż odgrywają one taką samą rolę co nerki u człowieka, czyli czyszczą krew ze zużytych produktów przemiany materii.
Pszczoła oddycha przez przetchlinki, których jest 10 par. Powietrze z przetchlinek dostaje się do worków powietrznych, które gdy są wypełnione pomagają też pszczole podczas lotu. Narządy rozrodcze u robotnic są bardzo uwstecznione, lecz zdolne do składania jajeczek. W rodzinach bez matecznych składają one jaja i są nazywane matkami trutówkami, gdyż jaja nie są zapłodnione czyli trutowe.

Rodzina Pszczela, Robotnica cd.

Jak już wspomniałem pszczoła posiada cztery skrzydła, są one cienkie przezroczyste z wyraźnie widocznymi pajęczynkami (coś w rodzaju żyłek). Podczas lotu skrzydła które znajdują się po tej samej stronie tułowia łączą się ze sobą za pomocą czegoś w rodzaju haczyków by utworzyć jednolitą powierzchnie skrzydła. Brzęczenie które jest słyszalne podczas lotu pszczoły spowodowane jest tym że pszczoła porusza skrzydełkami z bardzo dużą prędkością. Przy tym prędkość jaką może rozwinąć pszczoła podczas lotu to około 40 km/h.
Następnie mamy odwłok pszczoły, który zbudowany jest z czegoś w rodzaju pierścieni połączonych ze sobą bardzo elastyczną błoną pozwalającą na wykonywanie tym odwłokiem ruchów i może on również znacząco się wydłużać. Wydłużanie się odwłoku jest bardzo przydatne w czasie zimowli, ponieważ gromadzą się tam odchody, których pszczoła pozbywa się dopiero przy pierwszym wiosennym oblocie.

Rodzina Pszczela cd.

Kolejną z postaci pszczoły jest pszczoła robotnica której w rodzinie pszczelej jest najwięcej i która stanowi podstawę funkcjonowania całej tej społeczności, dba o pokarm, wychowuje kolejne pokolenie pszczół i broni gniazda przed intruzami.
Pszczoła Robotnica jest najmniejsza z całej rodziny, a długość jej ciała to od 12 do 15mm, zaś ciężar to jakieś 100mg. Tak więc gdyby zważyć pszczoły chcąc je policzyć to na 1kg pszczół szacuje się jakieś 10tyś robotnic. Oczywiście sprawa wygląda inaczej w przypadku pszczół rojowych, gdzie na 1kg pszczół przypada około 7tyś robotnic. Różnica ta wynika stąd że pszczoły rojowe zabierają ze sobą zapasy miodu, gdy wychodzą z ula. Wracając do budowy pszczoły, to może zacznę od głowy. Głowa pszczoły to przede wszystkim oczy, para dużych oczu składających się z tysięcy rurkowatych fasetek, czyli małych oczek. Pomiędzy tą parą oczu znajduje się troje przyoczek, czyli oczu prostych. Pszczoła jest wyposażona w dwa rodzaje narządu wzroku by mogła widzieć zarówno daleko jak i blisko, oraz by mogła dobrze się orientować w ciemnym ulu. Pszczoły mają niestety ograniczoną możliwość rozpoznawania kolorów, dlatego powinno się uwzględnić kolory które ona widzi przy malowaniu mostków w ulu by ułatwić pszczołą orientację. Kolory które pszczoła rozpoznaje to: biały, czarny, żółty i niebieski.

Rodzina Pszczela

       Jeżeli chodzi o pszczoły, to sprawa ma się tak że nie możemy mówić o pszczole jako o owadzie, który występuje samodzielnie, dlatego mówiąc o pszczołach mówimy o rodzinie pszczelej. Tak więc rodzina pszczela stanowi biologiczną całość, która jest od siebie całkowicie uzależniona. W przypadku pszczół mamy do czynienia z trzema rodzajami tych owadów, a nie tak jak w innych przypadkach z dwoma, czyli z samcem i samicą. Pszczoły występują w trzech rodzajach, to znaczy w dwóch żeńskich i męskim. Do żeńskich zaliczamy matkę, która jest całkowicie wykształconą {rozwiniętą} samicą, zaś druga to pszczoła robotnica o uwstecznionych narządach rozrodczych. Męska odmiana pszczoły to truteń który występuje w rodzinie pszczelej tylko okresowo.
Truteń jest trochę mniejszy od matki, ale większy od robotnicy, jest za to silniej zbudowany. Długość ciała przeciętnego trutnia to około 17mm, a waga to jakieś 250mg. Truteń ma bardzo słabo rozwinięty aparat gębowy, a jego cechą charakterystyczną są duże złożone oczy które prawie łączą się ze sobą. Truteń jest całkowicie niezdolny do samodzielnego życia, nie potrafi sam zdobyć pożywienia, a w ulu nie wykonuje żadnych prac, które miały by zapewnić byt rodzinie. Trutnie są pozbawione

Pierwszy Kontakt z Pszczołami

         Wreszcie po długim okresie budowy ula, nadszedł czas zasiedlenia go pszczołami. Była to wczesna wiosna, mimo tego że odkład czekał na mnie już na przełomie czerwca i lipca poprzedniego roku, to jednak prace nad budową ula przeciągnęły się i wcześniejsza przeprowadzka pszczół nie była możliwa. Na szczęście dla mnie mój kolega dobrze się nimi zajął, więc przezimowały bardzo dobrze, jako silna rodzina. Na początku ustawiłem ten mały ulik odkładowy na miejscu gdzie miał stać ostatecznie mój ul. Pozostawiłem go tam przez okres trzech dni aby pszczoły zrobiły sobie oblot i zapoznały się z nowym miejscem. Należy wspomnieć że większość rzeczy robiłem wtedy jak całkowity amator, chociaż właściwi to nadal nim jestem. Miałem na myśli to że  wiedza jaką zdobyłem z opowiadań kolegi wyglądała jak ser szwajcarski, czyli były w niej dość duże luki. Wracając do przeprowadzki to wyglądało to tak że po tych trzech dniach na miejsce wstawiłem właściwy ul, a z małego ulika przełożyłem ramki. Były to zaledwie cztery ramki ale bardzo dobrze odbudowane i prawie dwie pokryte obustronnie krytym czerwiem, co dobrze rokowało na dalszy rozwój rodziny. Pamiętając rady kolegi całą tą przeprowadzkę wykonałem przed wieczorem żeby pszczoły po pierwsze uspokoiły się przez noc, a po drugie by wszystkie były już w ulu i nie musiały później błądzić co niepotrzebnie osłabiło by rodzinę pszczelą. Tak więc miałem pierwszy kontakt z żywymi pszczołami a nie tylko z opowiadań, więc było to dla mnie dużym przeżyciem i byłem bardzo zadowolony że udało mi się coś zrobić.

Budowa Ula

Pomysł który w końcu doprowadził do budowy ula wyglądał tak Pojechałem do pasieki kolegi który miał do zasiedlenia jeden ul, po rodzinie która osypała mu się w trakcie zimy. Wziąłem do ręki kartkę ołówek i miarkę, zaczynając nanosić wymiar po wymiarze. Tak oto po mozolnej pracy, gdyż rysunek techniczny nigdy nie był moją mocną stroną, powstał na kartce papieru plan budowy ula typu "Warszawski Zwykły".
     Teraz przyszedł czas na rozpoczęcie budowy. Jako że nie miałem możliwości budowy ula u siebie, musiałem to robić u rodziców, którzy mieszkali około 10 kilometrów dalej. Zaczęła się wtedy bieganina między pracą, domem a rodzicami gdzie jak najszybciej chciałem zbudować swój pierwszy ul. Prawdę mówiąc nie szło mi to najlepiej, ponieważ w trakcie budowy dowiadywałem się stopniowo jakie duże znaczenie przy tego typu budowli ma każdy milimetr. Dowiedziałem się że odległość między boczną ścianą a boczną beleczką ramki musi wynosić 7,5mm w przeciwnym razie, np. przy zbyt małej odległości pszczoły będą kitować przejście. Przejście takie po prostu będzie dla nich zbyt ciasne, a w przypadku pozostawienia zbyt dużej odległości, pszczoły będą nadbudowywać plaster, co utrudni późniejszą pracę przy przeglądach gniazda.